W 1966 w czasie eksploatacji kamieniołomu marmuru odkryto jaskinię. Ze względu na zalegające w niej duże ilości kości zwierząt eksploatację wstrzymano, a do jaskini weszli speleolodzy i paleontolodzy. Jak się okazało szczątki należały do zwierząt z okresu plejstoceńskiego (sprzed ok. 10 tys. lat). Najwięcej pochodziło od niedźwiedzia jaskiniowego i stąd się wzięła nazwa jaskini. Wśród szczątków zidentyfikowano również kości: lwa jaskiniowego, hieny jaskiniowej, wilka, kuny, nietoperzy, bobra, sarny, dzika, lisa i wielu gryzoni.

Trasa turystyczna jest wygodna, dobrze oświetlona i odpowiednio zabezpieczona. Na długości 360 m oprócz nacieków, stalaktytów i stalagmitów zobaczymy szkielet niedźwiedzia jaskiniowego, Salę Nietoperza, Cmentarzysko Zwierząt Plejstoceńskich, heliktyty, formy kalcytowe przypominające kwiaty, kalafiory, czy nawet perły oraz wiele innych atrakcji.

W połowie XX wieku wydobywano tu rudy uranu, dla potrzeb radzieckiego przemysłu zbrojnego. Zwiedzający przechodzą chodnikami trasę o długości około 200m., oglądając atrakcyjne wystąpienia miejscowych minerałów (fluor, kwarc i inne).

Znajdziesz tu jedyną kolekcję w Polsce obejmującą 4 skamieniałe gniazda jaj dinozaura sprzed ponad 70 milionów lat.

Organizowane są tu sympozja, warsztaty graficzne i czerpania papieru, koncerty i inne niesamowite wydarzenia artystyczne.

Od znalezionego tutaj złota pochodzi nazwa znajdującego się w pobliżu miasta Złoty Stok. Prawie tysiącletnia tradycja wydobywania szlachetnego kruszcu zaczęła się od zbieractwa na stokach i coraz głębszego eksploatowania odkrywanych żył.

Rozkwit kopalni przypada na XVI w. Produkcja wynosiła wtedy 60 -140 kg złota miesięcznie. Było to ok. 8% produkcji w całej Europie.

Kopalnia funkcjonowała do 1861 r.

Kopalnia to ok. 300 km sztolni, szybów i chodników rozmieszczonych na 21 poziomach. Dla ruchu turystycznego udostępniono dwie sztolnie. W jednej z nich możemy zobaczyć jedyny w Polsce podziemny wodospad (8 m).

W 2003 i 2008 roku kopalnia otrzymała certyfikat na Najlepszy Produkt Turystyczny.